Sokaklardan Eyüp Meydanı'na Çıkarken

Fotoğraflar: Atakan Sağır

Ayvansaray durağında inip, Çömlekçiler sokağına sapmak, ayrı bir dünyanın kapısından içeri adım atmak demek. Sokaklar, ilk başlarda tam bir hayalet kasaba havası içerisinde, fakat bir süre sonra yürürken yalnızca adımlarınızın sesini duymak hem huzur hem de keyif veriyor.

Eyüp’ün mahalle arasında pek fazla insana rastlamak mümkün değildir. Burası, çocuk seslerinin yükselmediği, orta yaş üzeri insanların, zamanının büyük bir çoğunluğunu kıraathanelerde geçirdiği, sakin ve orta kesimin yaşadığı bir mahalledir.

Sokakların bir diğer özelliği ise, standart sokaklara göre biraz daha dar oluşudur. Küçük bir araba geçecek olsa, bir hayli zorluk çekmektedir. Yine de daracık sokakları, bölgenin orjinal yapısını ortaya çıkarmaktadır. Aynı zamanda dar sokaklar, sanılanın aksine, mahallenin ferahlığından hiçbir şey götürmemiştir. Tamamen kendisine özgü ve geleneksel bir Türk mahallesinde olması gereken daha birçok özelliği göreceğimi umarak, dingin sokaklarda ilerliyorum ve iki katlı evler ilgimi çekiyor.

Bu yapılar, kendine has şirin bir mimarinin eseridir ve sokaklar, çoğunluğu iki katı aşmayan ahşap evlerden oluşmaktadır. Bu yapılardan bazıları, insanın uzaktan bakınca içini cıvıl cıvıl yapan renklerle süslenmiştir.

Evlerin kimi gayet muntazam, bakımlı iken bazıları da kaderine terk edilmiş durumdadır. Eski zamanlarda sayısı fazlaca olan bu şirin evler, günümüzde iyice azalmış, zamana verilen savaşta sağ kalabilenler ise halen Eyüp’e tarihi dokusunu katmaktadırlar. Geleneksel evler, eski İstanbul havasını yaşatırken bir yandan da evleri fotoğraflayarak ilerlemek , bu yolculukta dalıp gitmeye neden olabiliyor.

Gezdiğim sokaklara o mistik havayı katan en önemli değerlerden biri de meşhur mezarlıklarıdır. Daracık sokaklardan Eyüp Meydanı’na varmak için yürürken adım başı bir veya birkaç mezara rastlamak mümkün. Eyüp’ün mezarlıklar semti olduğunu daha önce de duymuştum, hatta görmüştümde. Ne de olsa ilk defa geçmiyordum buralardan fakat semtin her dokusunu dikkatle süzerek yürümek, attığı her adımın tadına varmak insana daha önce fark ettirmediği şeyleri de fark ettiriyor.

Dikkat çekici bir unsurda burada evler ve mezarlar iç içedir. Bazı binaların önlerindeki boş arsalar neredeyse küçük bir mezarlıktan oluşuyor. Mezarların birçoğunun genel özelliği oldukça eski olmalarıdır. Bunu, taşlarındaki Osmanlıca yazılardan anlamak mümkündür.

Sessiz sokakların sonuna yaklaştığım yükselen seslerden anlaşılıyor ve adımlarım sanki biraz daha hız kazanıyor. Bembeyaz mermerlerle kaplı Eyüp Meydan’ı karşılıyor misafirlerini. Biraz ileride Eyüp Sultan Camii’nin avlusu, arkada neredeyse insanları kolundan tutupta zorla içeri çekmedikleri kalan lokanta esnafı ve kitapçılarla, aktarlarla uzayıp giden caddeler...

Karşılıklı küçük dükkanlarla dolu bir çarşı görünümünde, yoğunluğu bol uzunluğu kısa bir sokak. Genellikle hediyelik eşyalar ve kitapçılardan oluşuyor esnafı. Yerlilerin ilgisini çektiği gibi yabancı turistlerinde ilgisini çekiyor olacak ki her dükkana uğruyor, hoşlarına giden hediyelik eşyaları almadan geçemiyorlar.

Bir de Oyuncakçılar Çarşısı'ndan bahsetmek gerekir. Evliya Çelebi zamanında yüz dükkandan, yüz beş çalışandan  oluşmaktaymış oyuncakçılar çarşısı. On yedinci yüzyıldan itibaren oyuncak üretiminin merkezi haline gelmiş olan bu çarşıda, bütünüyle Haliç çevresindeki imalathanelerden arta kalan malzemelerle yapılırmış oyuncaklar.  Çok eski yıllarda da sünnetlik çocuklara türbe gezdirilir, çıkışta da çarşının içerisinden geçirilerek moral vermek maksadıyla oyuncaklar alınırmış. Çarşı esnafına bugünkü oyuncakçılar çarşısını sorduğunuzda ise şimdiki ‘hediyelik eşya’ çarşısını gösteriyorlar. Burası eskiden dükkanlarla uzayıp giden oyuncakçılar çarşısının küçük bir bölümüymüş. Şimdilerde ise sadece adıyla oyuncakçılar çarşısı olarak kalmış.